കേരളത്തിലെ ഗ്രന്ഥശാലാ പ്രസ്ഥാനം 1829-ൽ തിരുവനന്തപുരം പബ്ലിക് ലൈബ്രറിയുടെ സ്ഥാപനത്തോടെയാണ് ആരംഭിച്ചത്. ബ്രിട്ടീഷ് റെസിഡൻ്റ് കേണൽ എഡ്വേർഡ് കാഡോഗൻ്റെ പ്രേരണയാൽ തിരുവിതാംകൂർ മഹാരാജാവ് സ്വാതി തിരുനാൾ മുൻകൈയെടുത്താണ് ഇത് സ്ഥാപിച്ചത്. തുടക്കത്തിൽ ഉന്നതർക്കായി മാത്രം പരിമിതമായിരുന്ന ഈ സംരംഭം 1898-ഓടെ കൂടുതൽ ജനാധിപത്യപരമായി മാറി, ഇത് തിരുവിതാംകൂർ, കൊച്ചി, മലബാർ എന്നിവിടങ്ങളിലെങ്ങും ഗ്രന്ഥശാലകൾ സ്ഥാപിക്കുന്നതിന് പ്രചോദനമായി. മലബാറിൽ, വായനശാലകൾ ദേശീയ പ്രസ്ഥാനത്തിൻ്റെ കേന്ദ്രങ്ങളായി പ്രവർത്തിച്ചു, ഇതിൻ്റെ ഫലമായി 1937-ൽ നടന്ന മലബാർ ലൈബ്രറി സമ്മേളനം 'മലബാർ വായനശാലാ സംഘത്തിന്' രൂപം നൽകി. തിരുവിതാംകൂറിൽ, പി.എൻ. പണിക്കരുടെ നേതൃത്വത്തിൽ 1945-ൽ നടന്ന അഖില തിരുവിതാംകൂർ ഗ്രന്ഥശാലാ സമ്മേളനം 47 ഗ്രന്ഥശാലകളെ ഒരുമിപ്പിച്ച് 'അഖില തിരുവിതാംകൂർ ഗ്രന്ഥശാലാ അസോസിയേഷന്' രൂപം നൽകി, ഇത് ഒരു ഏകീകൃത പ്രസ്ഥാനത്തിന് അടിത്തറയിട്ടു. ഈ ആദ്യകാല ശ്രമങ്ങൾ വെറും പുസ്തകങ്ങൾക്കുവേണ്ടിയായിരുന്നില്ല, മറിച്ച് പരിഷ്കരണത്തിനും വിജ്ഞാനത്തിനും വേണ്ടി ദാഹിച്ച ഒരു സമൂഹത്തെ ശാക്തീകരിക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു നീക്കമായിരുന്നു.
1947-ൽ ഇന്ത്യക്ക് സ്വാതന്ത്ര്യം ലഭിച്ചതും 1956-ൽ കേരളം രൂപീകൃതമായതും ഒരു വഴിത്തിരിവായിരുന്നു. അഖില തിരുവിതാംകൂർ ലൈബ്രറി അസോസിയേഷൻ പിന്നീട് കേരള ലൈബ്രറി അസോസിയേഷൻ ആയി മാറുകയും 1958-ൽ മലബാർ വായനശാലാ സംഘം പോലുള്ള പ്രാദേശിക കൂട്ടായ്മകളുമായി ലയിച്ച് കേരള ഗ്രന്ഥശാലാ സംഘം (കെ.ജി.എസ്) രൂപീകരിക്കുകയും ചെയ്തു. പി.എൻ. പണിക്കരുടെ 32 വർഷത്തെ നേതൃത്വത്തിൽ കെ.ജി.എസ് 6,000 ലൈബ്രറികളായി വളർന്നു. സാക്ഷരതാ പ്രചാരണത്തിനുള്ള പ്രവർത്തനങ്ങളെ മാനിച്ച് 1975-ൽ യുനെസ്കോയുടെ ക്രൂപ്സ്കായ അവാർഡ് കരസ്ഥമാക്കി. ഗ്രന്ഥശാലകൾ വെറും പുസ്തകപ്പുരകൾ എന്നതിലുപരി സാമൂഹിക പരിഷ്കരണം, രാഷ്ട്രീയ സംവാദം, സ്ത്രീകളുടെ വിദ്യാഭ്യാസം എന്നിവയുടെ ഊർജ്ജസ്വലമായ കേന്ദ്രങ്ങളായി മാറി. ഇത് സാർവത്രിക സാക്ഷരത എന്ന കേരളത്തിന്റെ ലക്ഷ്യത്തിന് കൂടുതൽ കരുത്തേകി. 1956-ൽ നടന്ന വടക്കൻ മലബാർ ലൈബ്രറി സമ്മേളനം ഈ ഏകീകൃത കാഴ്ചപ്പാടിന് കൂടുതൽ ശക്തി പകരുകയും, പുതിയ സംസ്ഥാനത്തുടനീളം പ്രസ്ഥാനത്തിൻ്റെ വ്യാപ്തി വർദ്ധിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു.
1989-ലെ കേരള പൊതു ഗ്രന്ഥശാലാ നിയമം ഒരു വഴിത്തിരിവായി മാറി, ഇത് കെ.ജി.എസിനെ 1991-ഓടെ കേരള സ്റ്റേറ്റ് ലൈബ്രറി കൗൺസിൽ (KSLC) ആക്കി മാറ്റി. ഈ സുപ്രധാന നിയമം, ലൈബ്രറി പ്രവർത്തകർക്ക് നയരൂപീകരണത്തിൽ പങ്കാളിത്തം നൽകിക്കൊണ്ട് സംസ്ഥാന, ജില്ലാ, താലൂക്ക് തലങ്ങളിൽ ഒരു ജനാധിപത്യപരമായ ത്രിതല സമ്പ്രദായം കൊണ്ടുവന്നു. 1994-ഓടെ പൂർണ്ണമായി നടപ്പാക്കിയ ഈ നിയമം ലൈബ്രറികൾക്ക് സാമ്പത്തിക സഹായവും പ്രവർത്തന സ്വാതന്ത്ര്യവും ഉറപ്പാക്കി, കേരള സ്റ്റേറ്റ് ലൈബ്രറി കൗൺസിലിനെ വികേന്ദ്രീകൃത ഭരണത്തിന്റെ പ്രതീകമാക്കി മാറ്റി. 2004-ഓടെ, എ+ മുതൽ എഫ് വരെയുള്ള ഗ്രേഡുകളുള്ള 8,495 ലൈബ്രറികൾ കേരള സ്റ്റേറ്റ് ലൈബ്രറി കൗൺസിലിന്റെ കീഴിലുണ്ടായിരുന്നു. കുട്ടികളുടെ വേദികൾ, ഗോത്രവർഗ്ഗ ലൈബ്രറികൾ, കരിയർ ഗൈഡൻസ് സെന്ററുകൾ തുടങ്ങിയ പുതിയ പദ്ധതികൾക്ക് രൂപം നൽകി, ലൈബ്രറികളെ ഇത് സമൂഹത്തിന്റെ പ്രധാന കേന്ദ്രങ്ങളാക്കി മാറ്റി. ഇന്ന്, 14 ജില്ലാ ലൈബ്രറി കൗൺസിലുകളും 75 താലൂക്ക് ലൈബ്രറി കൗൺസിലുകളും ഉൾക്കൊള്ളുന്ന ഒരു വലിയ സംവിധാനമാണ് കേരള സ്റ്റേറ്റ് ലൈബ്രറി കൗൺസിൽ.
Copyright © 2025 - Kerala State Library Council
Website developed by Invothink Systems LLP
Image Credits
